“welk volk, hoe groot ook, heeft wetten en een mishpat zo rechtvaardig als het onderricht dat ik u nu geef?” (Deut. 4:8).Die regels betreffen de verhouding tot God zelf en tot de naaste, maar ook tot de vreemdeling en de sociaal zwakke in de maatschappij. Bij het uitspreken van de zegen en de vloek op de Ebal en de Gerizim moeten zij plechtig verklaren
“Vervloekt is een ieder die de mishpat van vreemdelingen, weduwen en wezen schendt” (Deut. 27:19).Maar we vinden het woord vooral bij de profeten. Maar liefst een derde van alle gebruik van mishpat staat daar. Gods woorden door Jeremia illustreren de brede betekenis van het woord, wanneer Hij zegt:
“De ooievaar aan de hemel, de tortelduif en de gierzwaluw kennen de tijd van hun trek [hun eigen vaste gewoonte], maar mijn volk kent niet de orde [de voorgeschreven rechtsorde] van de HEER ” (Jer. 8:7).En bij Ezechiël zegt Hij, in een beeld waarin Hij zijn volk vergelijkt met de schapen van een kudde:
“Ikzelf zal mijn schapen weiden en ze laten rusten – spreekt God, de HEER ... Ik zal ze weiden zoals het moet [volgens de mishpat ]” (Ezech. 34:15-16).In Jesaja 28:17 verkondigt God dat Hij zijn volk zal oordelen volgens zijn maatstaven:
“Ik zal de mishpat als meetlint hanteren en de gerechtigheid als schietlood”.Maar ooit zal er een vrederijk zijn, geregeerd door een vredevorst, waarin die mishpat de norm zal zijn, want
“Groot is zijn heerschappij, aan de vrede zal geen einde komen. Davids troon en rijk zijn erop gebouwd, ze staan vast, in mishpat en gerechtigheid” (Jes. 9:7).Die vredevorst zal er niet alleen zijn voor Israël, maar voor alle volken:
“Mijn volk, luister aandachtig naar mij ... De wet vindt zijn oorsprong in mij, en mijn mishpat zal een licht zijn voor alle vol- ken” (Jes. 51:4).Het is tenslotte Micha waar we lezen:
“Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de HEER van je wil: niets anders dan mishpat te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God” (Micha 6:8).
mishpat, krisis, recht
Het woord in de Concordantie Mishpat komt in het OT ruim 400x voor. Heel vaak bij de Profeten en vervolgens veel in de Wet en in de Psalmen. Het wordt meestal vertaald met iets van verordening of voorschrift, of met iets als recht, rechtspraak of vonnis, of soms oordeel. Maar ook andere juridische termen komen voor. Crisis komt in de Septuaginta ruim 200x voor. In het NT vinden we het bijna 50x, waarvan ⅔ in de Evangeliën (vooral Matteüs en Johannes) en de rest meest in de Brieven (vooral 2 Petrus en Ju- das). Het is dan gewoonlijk vertaald met oordeel of (ge)recht.
+