Showing posts with label calvinisme. Show all posts
Showing posts with label calvinisme. Show all posts

Thursday 30 April 2009

C-Factor

Vooral twintigers zijn calvinistisch


Nederlanders zijn calvinistisch. De gemiddelde Nederlander scoort 56 procent op de nationale C-factor, die aangeeft of iemand calvinistische trekjes heeft. Calvinistisch of niet, ze genieten wel van seks, luxe en lekker eten.

Dat blijkt uit onderzoek naar 70.000 internetzelftests van dagblad Trouw en de Vrije Unversiteit, die vaststellen hoe hoog iemands C-factor is.

Twintigers scoren met 64 procent hoger dan 80-jarigen op de C-factor, zo blijkt. Nederlanders die in het buitenland werken scoren minder hoog, hun C-factor is 50.

Trouw kwam met de C-factor aan het begin van het Calvijn-jaar. Bij de internettest reageerden mensen op stellingen als: 'eigenlijk zou ik harder moeten werken' en 'je mag best genieten van seks'. Godsdienstpsychologe Joke van Saane van de Vrije Universiteit analyseerde de uitkomsten.

Mannen blijken iets calvinistischer dan vrouwen; zij scoren 57 procent, vrouwen 55 procent.

Van Saane vindt de hoge C-factor van twintigers niet echt opmerkelijk. "Jongvolwassenen scoren vaak wat orthodoxer. De trend gaat richting conservatisme, blijkt uit veel godsdienstwetenschappelijk onderzoek. Ze denken vaak zwart-witter dan volwassenen.'' Ook al wordt calvinisme vaak geassocieerd met iets van vroeger, toch voelen jongeren zich ertoe aangetrokken, zegt Van Saane. "Het is helder. Aan die helderheid is behoefte.''

De 'echte' calvinist, mensen die de hoogste C-factor hebben, zijn tobbers. Hoe hoger de C-factor, hoe meer negatieve emoties als schuld, schaamte en wrok, zo blijkt. "Echte calvinisten verwonderen zich minder, zijn naar binnen gericht en staan minder open'', aldus Van Saane.

Calvinisten worden vaak gezien als seksloze types, zonder humor, zuinig, conservatief en vooral niet uitbundig. "Benepen'', aldus Van Saane. Maar dat beeld verandert, zegt de godsdienstpsychologe. Op de stelling 'je mag best genieten van seks' reageerde 98 procent positief. "Dat beeld klopt dus niet. En het grappige is, het was Calvijn zelf die daarvoor pleitte.''

Bron: ANP

Waar denken mensen aan bij Calvinisme


Calvijn in Budapest (Calvin Tér), temidden van het oprukkende modernisme in de breedste zin van het woord, blijft zijn woord verkondigen. Eddy Smid uit Groningen

Er is een fototentoonstelling Calvijn & Ik, het resultaat van een fotowedstrijd van dagblad Trouw en Erfgoedcentrum DiEP, die op 8 mei van start gaat in het Hof in Dordrecht. Er zijn meer dan vijftig mooie, indrukwekkende en aangrijpende foto’s te zien van associaties met het calvinisme.

Een vakjury heeft uit de vele honderden inzendingen tien foto’s genomineerd. Bezoekers kunnen ten slotte hun stem uitbrengen op de foto die het best het calvinisme verbeeldt.

Een opgeheven vingertje, knielende kinderen, een streng polderlandschap; of een sobere doorzonwoning en minister Donner op zijn dienstfiets. Het zijn typisch Nederlandse fenomenen - en volgens velen zijn ze ook echt calvinistisch.

Van oudsher was het calvinisme meer verbonden met woorden dan met beelden. Met de fototentoonstelling 'Calvijn & Ik' presenteren DiEP en Trouw dit cultuurfenomeen nu eens in beeld; met foto’s van eenieder die zijn associatie met het calvinisme voor de lens wilde halen.

De fototentoonstelling is gelieerd aan ‘Calvijn & Wij’, de eerste Nederlandse tentoonstelling over Calvijn en calvinisme in de Grote Kerk van Dordrecht. Dordrecht viert Calvijns 500ste geboortejaar deze zomer met een divers cultureel programma.

 
‘Wie wat bewaart heeft wat’ door Leny Hamoen-de Bree uit Renkum


> Trouw.nl/religie-filosofie/calvijn/

Friday 27 March 2009

Niet Calvinistisch maar hervormd

In het Reformatorisch Dagblad staat te lezen:
Calvijn zou het woord ”calvinisme” niet gebruiken en niet wensen. Daarom geen calvinistische kerk, ook liever geen lutherse kerk. Het ging hem om de hervorming van de hele kerk. Men moet dus zeggen: Calvijn was geen calvinist en zijn latere volgelingen hebben gezegd: „christen is mijn naam en hervormd is mijn bijnaam.”
...
Er zijn landen geweest waar Calvijn een grote invloed gehad heeft. Dat was allereerst Frankrijk, maar de hitte van de vervolgingen en de godsdienstoorlogen hebben daar de hervorming in bloed gesmoord. Verder zijn onder meer te noemen Hongarije, Schotland, grote delen van Duitsland en de Nederlanden.
...
Calvijn was als een humanistisch geschoolde cultuurdrager een van de grootste figuren van zijn tijd. Geboren te Noyon in Picardië, en van moeders zijde afkomstig uit de Zuidelijke Nederlanden, kon hij zichzelf ook een Nederlander noemen. Toen hij zich grondig verdiepte in de klassieke bronnen maar vooral in de Bijbel zelf, en daardoor de oorzaken van de vele misstanden in zijn tijd ontdekte, ging hij zich krachtig inzetten voor de hervorming van de gehele kerk.
...

Calvijn wist als humanist dat door de renaissance de vrijheidsdrang leidt tot individualisme, terwijl hij als reformator een diep besef had van de katholiciteit van de kerk, waardoor hij een veel betere structuur kon bieden voor de oplossing van de grote problemen van enkeling en gemeenschap. Dat betekende politiek gezien een gematigde theocratie: scheiding tussen het wereldlijk zwaard en het geestelijk zwaard (dat is het Woord van God naar het woord van Paulus) en die twee zeker niet in één hand; dus geen regenten in de kerk en geen kerkvorsten in de staat. Geen ambt heerst over het andere ambt: langs democratische weg worden de kerkenraden en synoden gekozen.

In de renaissance werd de individualiteit dominant. Calvijn gaf een sociaal tegenwicht om dit individualisme te temperen. Velen kwamen naar Genève om daar korter of langer te studeren. Zij brachten hun nieuw verworven kennis mee terug naar huis en dat heeft een stempel gezet op de vrijheidsstrijd van de Spaanse tirannie. Allereerst in de zuidelijke Nederlanden, maar allengs meer en blijvend in het noorden.

...

De zogenaamde calvinistische suprematie ging samen met de opbloei van wetenschap en kunst, en dat in een uitermate rijke differentiatie en evenzeer een snelle economische ontwikkeling.


Lees meer in >Nederland geen calvinistisch land

Monday 23 March 2009

Calvinism is back

Calvinism is back, and not just musically. John Calvin's 16th century reply to medieval Catholicism's buy-your-way-out-of-purgatory excesses is Evangelicalism's latest success story, complete with an utterly sovereign and micromanaging deity, sinful and puny humanity, and the combination's logical consequence, predestination: the belief that before time's dawn, God decided whom he would save (or not), unaffected by any subsequent human action or decision.

...
The Calvinist-flavored ESV Study Bible sold out its first printing, and Reformed blogs like Between Two Worlds are among cyber-Christendom's hottest links.
...
Mohler says, "The moment someone begins to define God's [being or actions] biblically, that person is drawn to conclusions that are traditionally classified as Calvinist." Of course, that presumption of inevitability has drawn accusations of arrogance and divisiveness since Calvin's time. Indeed, some of today's enthusiasts imply that non-Calvinists may actually not be Christians. Skirmishes among the Southern Baptists (who have a competing non-Calvinist camp) and online "flame wars" bode badly.

Read full article > The New Calvinisme
...

Thursday 29 January 2009

Veel protestanten in Antwerpen in zestiende eeuw

„Het begin van het calvinisme ligt in de zuidelijke Nederlanden. Daar waren eerder calvinistische gemeenten dan in het noorden. Antwerpen was in de zestiende eeuw een stad met veel protestanten.”

Een paar feiten. In 1523 worden twee Antwerpse lutheranen op de Grote Markt in Brussel verbrand. Zij waren de eerste martelaren in de Nederlanden. Antwerpen was het centrum voor het drukken van Bijbels in de Nederlanden. Bekend was de drukker Jacob van Liesveldt, naar wie zelfs een Bijbel is genoemd.

De uit Mechelen afkomstige Gaspar van der Heyden staat aan de wieg van het calvinisme in Antwerpen. Hij werd in 1551 predikant van de Antwerpse gereformeerde gemeente onder het kruis, die aanvankelijk een kleine groep vormde, met naar schatting in 1558 enkele honderden leden. In 1566 kwam de grote omslag. „In de maanden mei en juni gingen circa 5000 Antwerpenaren naar de hagenpreken buiten de stadsmuren. In juli breidde dat aantal zich enorm uit en trokken de hagenpreken 20.000 tot 25.000 mensen”

In 1567 vindt dicht bij Antwerpen de Slag bij Oosterweel plaats, waarbij een calvinistisch leger verslagen wordt. In 1580 is bijna de helft van de bevolking protestant. Antwerpen was vanaf 1576 tot 1585 de hoofdstad van de anti-Spaanse opstand. Na de val van Antwerpen in 1585 zag het er voor de opstand slecht uit.

Lees meer >Scheldestad Antwerpen, centrum van reformatie

Friday 23 January 2009

Reformatie in Kortrijk

Niklaas Maddens, die de geschiedenis van de Reformatie in Kortrijk heeft beschreven, maakt melding van Pieter Notebaert die in 1526 betrapt werd op het bezit van twee lutherse boeken. Hij moest een uur lang aan de schandpaal op de Grote Markt staan, waarna de boeken werden verbrand.

Hiermee begon de geschiedenis van de vervolging in Kortrijk. Vooral wederdopers moesten het ontgelden. Vanaf 1536 tot in de jaren 70 van de zestiende eeuw werd het anabaptisme de heersende reformatorische stroming. Het calvinisme kwam pas later.

De eerste die om zijn geloof verbrand werd, was Jacob van der Mase, een voormalige Brusselse schoenmaker, die als rondtrekkend prediker het Evangelie verkondigde en in 1536 of 1537 werd verbrand. Tussen dat moment en 1573 werden er in totaal 33 hervormden terechtgesteld.

Onder druk van Gentse troepen ging Kortrijk in 1578 over tot de calvinistische republiek. Petrus Datheen, de bekende reformatorische prediker, die vroeger al eens clandestien in Kortrijk geweest was, preekte in juli 1578 in de Onze Lieve Vrouwekerk in aanwezigheid van veel leden van het schepencollege en het comité van de Achttienmannen, de nieuwe stedelijke overheid.

Lees meer >Calvinistisch Kortrijk, in de schaduw van Gent

Thursday 15 January 2009

Het begrip calvinistisch

Een eeuw geleden was het begrip calvinistisch nog even argeloos als overzichtelijk. „In de volkstaal is Calvinistisch en gereformeerd Synoniem.” Het citaat is ontleend aan ’Het ontstaan, de beginselen en de geschiedenis van onze politieke partijen’ uit 1904. Calvinistisch was het volksdeel dat zich door reformator Calvijn wist geïnspireerd – theologisch, politiek, maatschappelijk. Of het woord verwees direct naar de bron: Jean Cauvin, 500 jaar geleden geboren.
...
Voor de negentiende-eeuwse gereformeerden die Abraham Kuyper op het schild hesen, werd calvinisme een geuzennaam, en een succesvolle: er kwamen een partij (ARP), een universiteit (VU), een krant (Standaard) en een kerkgenootschap (Gereformeerde Kerken in Nederland) van.
...
’Calvinistisch’ heeft onmiskenbaar een minder gunstige bijklank gekregen. Streng zijn ze, die calvinisten, rechtlijnig en onverzoenlijk, net als Calvijn zelf. „Ik kan mij niet terughouden als ik mijn mening duidelijk onder woorden wil brengen”, schreef de reformator naar een geestverwant. Daarom zag hij er geen been in ’met bliksems te gooien’.
...

Calvinistisch en moralistisch gelijkstellen mag dan modern zijn, historisch is het aanvechtbaar, betoogt De Vries. Het moraliseren was een „algemeen aanvaarde uiting van christelijk-humanistische ethiek waarin zowel katholieken als protestanten zich konden vinden”.

Calvinistische katholieken: dat kan dus. Volgens Peter Jan Margry, onderzoeker van het Meertensinstituut, hebben katholieken van benoorden de rivieren ’een sterke accommodatie door protestanten ondergaan, dat is evident’. Ze hebben de ’calvinistische habitus’ aangeleerd, „een ingetogenheid in het publieke domein, tegen de uitbundigheid”.

En zo zijn de katholieken, in de negentiende eeuw nog met argwaan bekeken als bewoners van twee rijken – dat der Nederlanden en dat van Rome, dus met dubieuze loyaliteit – Nederlands geworden. Want Nederland en calvinisme zijn óók in elkaar geschoven. „Het Calvinistisch Nederland is een onhistorisch cliché uit de hedendaagse journalistensociologie”, schampert Schutte. Maar die identificatie heeft wel oude papieren. Ook Abraham Kuyper vond onze volksaard typisch gereformeerd.

Een eeuw later gaat dat in het taalgebruik weer op, zij het dat ’calvinistisch’ theologisch gesproken bijna is leeggelopen. Volgens Peter Jan Margry danken we de identificatie aan ’medialisering’. Media hebben behoefte aan het omschrijven van identiteit en pakken daarvoor een ’versimpeld kernbegrip’: calvinistisch.

Lees het artikel in Trouw >Van geuzennaam tot scheldwoord

Verwant: betreft Calvinistisch gehalte >Het goedpraten van de Grote Hervormer

Wednesday 14 January 2009

Hollandse calvinisten waren pragmatisch

Met de presentatie van twee boeken gaf de Vrije Universiteit in Amsterdam maandag het startsein van haar nationale Calvijnweek. Tegelijk werd een tentoonstelling geopend met werken uit de Calvijncollectie van de universiteit.

De bescheiden expositie in een zaal op de eerste etage van het VU-gebouw – een kleine greep uit een collectie van een paar honderd Calvijndrukken – illustreert de opkomst van de calvinistische beweging in de Nederlandse contreien.

...

Calvijn schreef niet alleen voor geleerden, maar ook voor ‘gewone gelovigen’, zei August den Hollander, hoofdconservator van de VU-afdeling bijzondere collecties. Daarom schreef hij ook in het Frans en al gauw verschenen vertalingen van zijn Bijbelcommentaren en polemieken in het Engels. Zo niet in het Nederlands. ,,De Nederlandstalige Calvijnuitgaven verschenen opvallend genoeg relatief laat en beperkt in aantal. Op deInstitutie na zijn weinig van zijn werken vertaald in het Nederlands.’’
...
In Een nieuwe tijd, een nieuwe kerk, een uitgave van Meinema, beschrijft Van Veen hoe de jonge calvinistische beweging vrijwel uit het niets kwam en in korte tijd een sterke identiteit wist te ontwikkelen. Dit succes is deels te danken aan de zwakte van anderen, zei ze bij de presentatie van haar boek. Luthersen eerbiedigden het wettige katholieke gezag, de dopers gingen aan hun eigen verdeeldheid ten onder en ,,de katholieken waren te nauw verbonden aan het Spaanse gezag om mee gestalte te kunnen geven aan het ideaal van een nieuwe vrije Republiek.’’

Calvinisten konden dat wel, hun lot was verbonden met de de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje. ,,Zij gaven aan de opstand een religieuze lading (…) God zelf bevrijdde de inwoners van de lage landen uit de duisternis van het pausdom, opdat aan de Noordzee het nieuwe Israël zou worden gebouwd.’’ De calvinistische beweging paste naadloos bij de opkomst van de stedelijke burgerij. Zelfbewuste burgers eisten hun plek op, ook in de jonge kerk. De calvinisten waren pragmatisch ingesteld. Ze stonden door hen verafschuwde rituelen toe die inmiddels tot het calvinistisch erfgoed behoren: het orgel in de kerk (ooit als een lawaaiige afgod gezien), het luiden van kerkklokken (volgens synodes een paaps gebruik) en de begrafenisdiensten (een teken van bijgelovigheid).

Lees meer in > Hollandse calvinisten waren pragmatisch

Calvijnmythe

De idee van de bekrompen, fantasieloze, stijve calvinistische Nederlanders is in de negentiende eeuw ontstaan onder invloed van Abraham Kuyper, die de 'kleine luyden' en hun levensstijl naar voren schoof als de echte calvinisten. zegt emeritus hoogleraar Geschiedenis van het Nederlands Protestantisme aan de Vrije Universiteit G. J. Schutte. ,,Dat waren sobere, eenvoudige mensen. Niet bestudeerd, maar wel geesten die in de Heer stonden. Sommige beeldvorming heeft gewoon te veel succes - iedereen geloofde Abraham Kuyper.''

Misvattingen over het kerkelijk leven in de zestiende en zeventiende eeuw zijn volgens Schutte een andere oorzaak van het ontstaan van ,,de Calvijn-mythe''. ,,Men denkt: de gereformeerde kerk was toen de officiële kerk, dús ging iedereen naar de diensten. Er werd daar vijf keer per week gepreekt, en dús luisterden ze.''

Het tegendeel was waar, betoogde de hoogleraar. Iedereen werd gedoopt, maar weinigen deden belijdenis - een voorwaarde om tot de gereformeerde kerk gerekend te worden. ,,Velen waren 'liefhebbers' van de gereformeerde religie. Het was interessant om er zo af en toe wat mee te doen.'' Er moest in de visie van sommigen zending worden bedreven onder de 'ongedoopte heidenen' in Nederland. ,,De kerk was geen brede volksbeweging, maar een minderheid.''

Lees meer in het Nederlands Dagblad > Calvijnmythe moet bestreden worden

Monday 12 January 2009

Hoogtepunten Calvijnjaar


BELLEY - Calvijn was allesbehalve een extremist. Naar zijn opvatting moet de tucht zacht en evangelisch gehanteerd worden, betoogde dr. Douglas Kelly dinsdag in de eerste lezing tijdens de Colloque Biblique Francophone. De Franstalige conferentie in het Franse Belley, die deze week wordt gehouden, staat dit jaar in het teken van de Fransman ”Jean Calvin”.

Dr. Kelly, hoogleraar theologie in het Amerikaanse Charlotte (North Carolina), sprak dinsdag over ”Calvijn als herder”. Hij baseerde zich in zijn eerste lezing in het bijzonder op schriftelijke verslagen van het consistorie van Genève. Uit deze archieven -die vele banden beslaan- blijkt op indrukwekkende wijze welke opvatting Calvijn had over het pastoraat, aldus Kelly.

Naar de stellige overtuiging van Calvijn is het onmogelijk enkel door een goede gereformeerde prediking een kerkelijke gemeente in het gareel te houden. Dankzij die inzichten werd de prediking geflankeerd door intensief en zorgvuldig pastoraat. Voor de handhaving van de tucht werd een college

Op 10 juli is het 500 jaar geleden dat de kerkhervormer Johannes Calvijn in de Franse stad Noyon werd geboren. In Nederland vinden het hele jaar door congressen, tentoonstellingen en boekpresentaties plaats. Het Reformatorisch Dagblad zocht voor u enkele hoogtepunten op.

Calvijnweek
De Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam geeft volgende week het startsein voor het Calvijnjaar met een Nationale Calvijnweek. In de bibliotheek van de VU wordt maandag een tentoonstelling over Calvijn in Nederland geopend. Ook heeft dan de presentatie van twee Calvijnboeken plaats. Dinsdag bespreken minister Rouvoet en D66-politicus Van der Ham het calvinistische karakter van de Nederlandse politiek.

Debatavonden
Het Instituut voor Reformatieonderzoek uit Apeldoorn organiseert in samenwerking met het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad vier debatavonden, in Nijmegen, Rotterdam, Groningen en Enschede.

Protestantse Kerk
De Protestantse Theologische Universiteit houdt op 27 april in Kampen een studiedag over de beeldvorming rond Calvijn. Ook is er een publieksforum met „spraakmakende mensen uit de breedte van de kerk” over de vraag: Is de Protestantse Kerk in Nederland een kerk van Calvijn? Op verzoek van de Protestantse Kerk maakten de Kees Posthumus en Ferdinand Borger een theatervoorstelling over het leven en werk van de kerkhervormer.

Nationale herdenking
Hoogtepunt van het Calvijnjaar is de nationale herdenking op 30 mei in de Grote Kerk in Dordrecht. Daar zal onder anderen premier Balkenende spreken. In de koorgang van de kerk is van mei tot oktober een tentoonstelling te zien over leven, werk en invloed van Calvijn. Op 4 en 5 juni heeft in Dordrecht een internationaal Calvijncongres plaats.

Bron: Reformatorisch Dagblad

Dit kan u ook interesseren >„Beeld wrede Calvijn klopt niet”

Balkenende: Nederland dankt veel aan Calvijn


Volgens Jan Peter Balkenende heeft Nederland veel te danken aan Calvijn. De nadruk op de eigen verantwoordelijkheid in onze cultuur, de internationale gerichtheid, de markteconomie en de moderne democratie zijn haast niet denkbaar zonder de invloed van de leer van de 500 jaar geleden geboren Johannes Calvijn. Dat schrijft de premier in een artikel in Trouw in het kader van het Calvijnjaar.

Balkenende begint zijn betoog met het cliché over het calvinisme onder de loep te nemen. Hij citeert daarbij het woordenboek Van Dale, waarin 'calvinistisch' wordt omschreven als 'niet uitbundig, sober, rechtlijnig en dogmatisch'. "Dat beeld is diep ingesleten in het collectieve bewustzijn", schrijft de gereformeerde premier.

Balkenende: "Een kernvraag daarbij is deze: hoe verhoudt het clichébeeld van Nederland als 'benepen' calvinistisch land zich tot het reëlere beeld van Nederland als een open en pluriforme samenleving en een optelsom van ideeën en tradities? Een internationaal georiënteerd land dat al heel vroeg in de geschiedenis recht en vrijheid hoog in het vaandel had staan?"

"Mijn stelling is dat het open en vrije karakter van de Nederlandse samenleving niet tegenstrijdig is aan het werk van Calvijn en het calvinisme, maar er eerder schatplichtig aan is", aldus Balkenende, die ooit aan de Vrij Universiteit bijzonder hoogleraar 'Christelijk sociaal denken over maatschappij en economie' was.

Lees verder op Katholiek Nederland

Friday 9 January 2009

Tournai en het protestantisme

In de tijd van de hervorming speelde Doornik een belangrijke rol. Het was de meest protestantse stad van de Nederlanden en werd zelfs het Genève van het noorden genoemd. Op zeker moment, rond 1566, waren 18.000 inwoners van de 25.000 inwoners protestant. Het is inmiddels toch allemaal anders geworden.

Guido de Brès („Guy de Bray, zoals hij heette, en hij sprak alleen maar Frans”) woonde in Doornik en is bekend geworden door het opstellen van een geloofsbelijdenis, de Confessio Belgica, de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Hij werd in 1522 in Bergen (Mons) geboren. Door zijn beroep als glasschilder kwam hij in aanraking met de Bijbel en hij werd calvinist. Guido de Brès studeerde onder andere bij Calvijn voor predikant. In 1559 vestigde hij zich in Doornik, waar de calvinistische invloed snel toenam.

In 1561 trok een grote groep protestanten meerdere avonden psalmenzingend langs de huizen van de burgemeester, de schout en de bisschop. In deze ”chanteries” zat een strijdmotief, waarin Guido de Brès zich niet kon vinden. Hij vond dat je je op een nette manier moet presenteren en dat je de overheid moet gehoorzamen.

In Doornik had de hervorming al vroeg haar intrede gedaan. De eerste calvinistische predikant was Pierre Brully, die in 1545 op de Grote Markt verbrand werd.

...

De protestantse kerk van Doornik is gevestigd in twee samengevoegde huizen die dateren uit 1175. In het interieur valt een groot houten kruis aan de muur op.

Ds. Jean-Joseph Hugé vertelt dat zondags meestal niet meer dan twintig mensen de kerk bezoeken. „Ik ben geen calvinist, maar een christen”, zegt hij. Ds. Hugé houdt soms een oecumenische dienst samen met de rooms-katholieken.

Vindt het volledige artikel >Doornik, ooit het Genève van het noorden in het Reformatorisch Dagblad