Afscheiding van 1834

Een kerkgemeenschap is iets levendigs. Hoe meerdere kerkgemeenten bij zich bij elkaar aansluiten of aansloten is zeer wisselvallig. Doorheen de geschiedenis is er in het christendom heel wat gepalaverd over doctrines, regels en wetten. Zo zijn er in het christendom heel wat verschillende denominaties ontstaan.

Geen enkel land bleek gespaard te blijven van scheuringen in haar kerkgenootschappen.

In Nederland kwam in 1834 een aantal gemeenten en predikanten buiten de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK) te staan. Dat moment en die beweging worden de Afscheiding genoemd.

De rede, het verstand, had in de 18de eeuw met de verlichting een grote plaats gekregen.  Het gevolg was dat de prediking op veel plaatsen dor en droog werd en de harten van mensen niet meer raakte. Voor de Bijbelse leer van zonde, schuld, verdorvenheid, de noodzaak van bekering en rechtvaardiging door het geloof was er steeds minder plaats. Predikanten die vasthielden aan de gereformeerde belijdenis kregen het hierdoor moeilijk.

Ook had koning Willem I op 7 januari 1816 het ”Algemeen Reglement voor het bestuur der Nederlandsche Hervormde Kerk” (NHK) goedgekeurd. Deze kerkorde verving de Dordtse kerkorde van 1619. Dat riep verzet op. In de kerk zagen velen het reglement als een ongewenste inmenging van de koning.

Er kwam heel wat kritiek op de NHK en vonden gelijkgezinden dat zij hun eigen weg moesten gaan.

Ds. Hendrik de Cock (1801-1842), predikant in Ulrum, had een kritisch boekje geschreven over de leer in de NHK en zich uitgesproken tegen verschillende gezangen. Dat leidde in 1834 tot zijn afzetting, maar de kerkenraad van Ulrum bleef achter hem staan. Ds. De Cock en zijn volgelingen scheidden zich in oktober 1834 officieel af van de NHK en tekenden de ”Acte van Afscheiding of Wederkeering”. Ds. Cock werd vastgezet en zijn gezin moest uit de pastorie.

Maar enkele duizenden leden van de NHK in heel Nederland volgden het spoor van ds. De Cock. Alleen al in Groningen en Drenthe ontstonden binnen twee jaar tijd ruim dertig afgescheiden kerken. Ook in andere delen van het land ontstonden afgescheiden kerken. Ds. Anthony Brummelkamp (1811-1888) was de voortrekker in Oost-Nederland; in Zuid-Holland was ds. Hendrik Scholte (1805-1868) de leider en in Zeeland ds. Huibert Jacobus Budding (1810-1870).

Vanaf de Gereformeerde Kerken onder het Kruis loopt er een lijn naar de Gereformeerde Gemeenten (in Nederland). De Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland hebben hun wortels vooral in de Ledeboeriaanse gemeenten die ontstonden toen ds. L. G. C. Ledeboer in 1840 werd geschorst. Hij sloot zich kort aan bij de Christelijke Afgescheiden Gemeenten, maar ging uiteindelijk toch zijn eigen weg.

Vijf olifanten in een porceleinkast

Er zijn heel wat zaken waar veel discussie over  is bij de verschillende denominaties. Soms krijgen gelovigen de indruk dat de verscheidene kerken wel een andere Bijbel lijken te gebruiken of het Woord van God helemaal anders interpreteren.
Er zijn mensen die daardoor bang worden en niet meer weten tot welke kerk zij zich moeten wenden. Door het bos zien zij de bomen niet meer.

Prof. dr. Willem J. Ouweneel heeft een nieuw boek uitgebracht 'Vijf olifanten in een porceleinkast', waarin hij vijf zogeheten hete hangijzers onder de loep neemt en vraagt om tolerantie op te brengen tegenover elkaar.
Prof. dr. Willem J. Ouweneel (1944) is gepromoveerd in de biologie (1970), de filosofie (1986) en de theologie (1003). Hij is verbonden aan de Evangelische Theologische Faculteit (Leuven), de Evangelische Theologische Academie (Zwijndrecht) en hij is oud-docent van de Evangelische Hogeschool (Amersfoort). Hij heeft een omvangrijke predik- en schrijfbediening.

De schrijver haalt zaken aan die hij zelf benoemt als vijf brandende onderwerpen waarover Christenen in Nederland verdeeld zijn: homoseksualiteit, de vrouw in de gemeente, de gaven van de Geest, de kijk op de schepping (Genesis 1) en de doop. Volgens Willem J. Ouweneel zijn hetgrote obstakels die je voor de voeten kunnen lopen. Soms maken we van een mug een olifant. En soms zijn de geschilpunten zo groot als olifanten, rennend door onze christelijke porseleinkast. "In het verleden kwam er daardoor afstand tussen kerken. In deze tijd hebben we aan de ene kant een groeiende eenheid. Toch komen we toch dingen tegen waarbij we elkaar tegen de borst stuiten. Ik dacht: laat ik nu eens die argumenten naast elkaar zetten in een boek."

In het idee van het 'letterlijk lezen van de Bijbel' zit vaak een stukje zelfbedrog in, stelt Ouweneel in het EO-programma. "Niemand leest de Bijbel letterlijk. Kijk naar Genesis 1 bijvoorbeeld. Daar wordt het firmament beschreven – een vaste stevige koepel boven de aarde – daar gelooft niemand meer in. Zo'n beetje alle uitleggers zijn het  daar over eens. Daar staat dat de hemellichamen zich letterlijk 'aan' die koepel bevinden en dat er wateren boven die koepel zijn. Als men dit letterlijk leest, dan loop je vast. Ik lees de Bijbel letterlijk als het voor de hand liggend is. Vaak doen we dat niet. De context gebiedt ons soms om woorden figuurlijk overdrachtelijk te nemen." In zijn boek beschrijft Ouweneel als voorbeeld Bijbelteksten waar onder meer staat dat de aarde vier hoeken heeft. Een letterlijke opvatting geldt hierbij niet, stelt de schrijver.

"De Bijbel is op een bepaalde manier doorzichtig. Een kind kan de Bijbel begrijpen. Als iemand net tot bekering is gekomen dan zou ik desgevraagd zeggen dat die persoon moet beginnen met het lezen van het Johannes Evangelie. Maar het Johannes Evangelie is een van de meest ingewikkelde boeken het Nieuwe Testament. Hoe kan dat? De Bijbel leest aan de ene kant makkelijk weg. Tegelijkertijd is het zo diep dat ik er altijd weer terug naar grijp. Dat is iets geweldigs moois. De kern van de boodschap is in wezen zo simpel want het moet elk mens kunnen aanspreken. Aan de andere kant zit het Evangelie veel ingewikkelder in elkaar." Andries Knevel vat samen: "Jezus Redt" Willem Ouweneel: "En dan zeg ik: 'Wat is redden?' Waarvan gered? Waartoe gered?' Er zit zoveel aan vast. Maar als een zondaar zegt: 'Wat moet ik doen om behouden te worden?' dan begin ik geen theologisch debat. Dan vertel ik: 'Vertrouw op de Heere Jezus en je zult behouden worden!'"

Willem J. Ouweneel: "Vroeger konden we vanuit de verzuiling zeggen dat de andere dwalen. Dat kan niet meer. Dat is gelukkig voorbij. We zien onder kerken een toenadering. We kunnen van mening verschillen hebben en we hebben daar goede argumenten voor maar we hebben respect voor de mening van de ander, want we zien dat die het ook echt probeert vanuit de Bijbel te beargumenteren. Die ander dwaalt niet simpelweg, hij probeert vanuit de Bijbel te beredeneren en te denken."

Belangrijk om te onthouden is: "Dit is het kernpunt: ik hoef niet alle opvattingen van mijn broeder te aanvaarden - maar ik moet mijn broeder zelf als mijn broeder wél aanvaarden (Rm15:7). " (pag. 43)

> De olifanten van Ouweneel > Andries Knevel praat met hem over dit boek.

Bijbelonderzoekers, Bijbelstudents, Jehovah Getuigen, Russell en denominaties

Verscheidene mensen zeggen onterecht dat Charles Taze Russell de stichter van de Jehovah Getuigen was. Ook verwarren velen de JG hun gedachte van de enige Organisatie die als de enig Getrouwe en Beleidvolle Slaaf van Christus kan doorgaan met de denkwijze van Russell, die niet in een autoratieve organisatie geloofde.
Volgens Russell kan eenieder gered worden door te geloven in het Bloed van Christus. De aanvaarding van Jezus zijn loskoopoffer is belangrijk. Leden van het Lichaam van Christus, Zijn ware heilige Kerk zouden dan Katholieken, Anglicanen, Baptisten, Methodisten, Calvinisten, Presbytereanen, gereformeerden of eenders wat kunnen zijn. enkel God schrijft de namen van de Kerk. Belangrijk is dat wij kijken naar dezen die in de voetstappen van Christus willen stappen.

****
>The church in various denominations

Charles Taze Russell was not the founder of the JWs, nor did he believe in such an authoritative organization as the JWs. Russell believed that one can be saved by grace by faith in the blood of Jesus, regardless of denominational affiliation.

+ > The Faithful and Wise Servant and Other Servants