Verband Calvijn en kredietcrisis

Wat is het verband tussen Johannes Calvijn (1509-1564) en de kredietcrisis? De kerkhervormer waarschuwde er vijf eeuwen geleden al voor: wees niet hebzuchtig, het werkt verslavend. ,,Riante bonussen lijken benevelend te hebben gewerkt’’, betoogde prof. dr. Johan Graafland zaterdag op een Calvijn-symposium van de Vrije Universiteit.

> Calvijn wist wel raad met de bonuscultuur: niet doen

Calvijn een voorstander van het heffen van rente maar golden voor leningen wel strikte voorwaarden.
Aan armen vroeg je geen rente en hij was tegen woekerrente.
Calvijn was tegen buitensporige consumptie, maar was niet tegen genieten. ,,Je moest genieten van hetgeen God gaf. ‘Wie de aardse goederen veracht, vervreemdt van zichzelf’, zei hij.’’ Tegelijkertijd vond de kerkhervormer dat het de algemene plicht was om anderen te helpen. Het zich laten leiden door ‘de regel van de liefde’ was zijn uitgangspunt.

Calvijn was geen sombere humanistische geleerde

Dr. Mirjam van Veen, onderzoekster aan de Vrije Universiteit en schrijfster van enkele werken over Calvijn en het calvinisme, ging zaterdag op het symposium over ”Calvinisme, de C factor van de Nederlandse cultuur”, in op de stereotypen rond Calvijn. En dat zijn er nogal wat, zoals dat van een depressiefmakend geloof en een onvermogen om van het leven te genieten. Calvijn was echter geen sombere man voor zijn tijdgenoten, die hem als een charismatische persoon zagen, hoewel zijn vrienden hem wel eens zeiden dat hij minder scherp en polemisch moest zijn. Calvijn was wel een kind van zijn tijd, aldus Van Veen. „Religieuze diversiteit kende hij niet, reden waarom anderen vanwege het religieuze klimaat Genève moesten ontvluchten.”

De God van Calvijn is ongrijpbaar, niet te vangen in beelden of een theologisch systeem, aldus Van Veen. „Calvijn sprak over God in termen van eer en majesteit. Het enige hulpmiddel om God te kennen was de Bijbel, vandaar de nadruk op studie en onderzoek van de Schrift. Calvijn was een humanistische geleerde die het te doen was om teksten en taal.” 
 

Dat betoogde ook VU oudtestamenticus prof. Eep Talstra, die gespecialiseerd is in onderzoek van de Bijbel met behulp van computertechnologie. De interesse in computers als hulpmiddel van de studie van de Bijbel is in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw allereerst ontstaan in het jodendom en later bij de gereformeerden. „Het kan ons helpen om Calvijns exegetische werk te verstaan. Calvijn stelde dat we eerst de tekst en taal moeten begrijpen, daarna begint het debat over de verhouding tussen God en mens.”

Lees meer op >„Met Calvijnhype moeten we ons niet te rijk rekenen”

Hollandse calvinisten waren pragmatisch

Met de presentatie van twee boeken gaf de Vrije Universiteit in Amsterdam maandag het startsein van haar nationale Calvijnweek. Tegelijk werd een tentoonstelling geopend met werken uit de Calvijncollectie van de universiteit.

De bescheiden expositie in een zaal op de eerste etage van het VU-gebouw – een kleine greep uit een collectie van een paar honderd Calvijndrukken – illustreert de opkomst van de calvinistische beweging in de Nederlandse contreien.

...

Calvijn schreef niet alleen voor geleerden, maar ook voor ‘gewone gelovigen’, zei August den Hollander, hoofdconservator van de VU-afdeling bijzondere collecties. Daarom schreef hij ook in het Frans en al gauw verschenen vertalingen van zijn Bijbelcommentaren en polemieken in het Engels. Zo niet in het Nederlands. ,,De Nederlandstalige Calvijnuitgaven verschenen opvallend genoeg relatief laat en beperkt in aantal. Op deInstitutie na zijn weinig van zijn werken vertaald in het Nederlands.’’
...
In Een nieuwe tijd, een nieuwe kerk, een uitgave van Meinema, beschrijft Van Veen hoe de jonge calvinistische beweging vrijwel uit het niets kwam en in korte tijd een sterke identiteit wist te ontwikkelen. Dit succes is deels te danken aan de zwakte van anderen, zei ze bij de presentatie van haar boek. Luthersen eerbiedigden het wettige katholieke gezag, de dopers gingen aan hun eigen verdeeldheid ten onder en ,,de katholieken waren te nauw verbonden aan het Spaanse gezag om mee gestalte te kunnen geven aan het ideaal van een nieuwe vrije Republiek.’’

Calvinisten konden dat wel, hun lot was verbonden met de de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje. ,,Zij gaven aan de opstand een religieuze lading (…) God zelf bevrijdde de inwoners van de lage landen uit de duisternis van het pausdom, opdat aan de Noordzee het nieuwe Israël zou worden gebouwd.’’ De calvinistische beweging paste naadloos bij de opkomst van de stedelijke burgerij. Zelfbewuste burgers eisten hun plek op, ook in de jonge kerk. De calvinisten waren pragmatisch ingesteld. Ze stonden door hen verafschuwde rituelen toe die inmiddels tot het calvinistisch erfgoed behoren: het orgel in de kerk (ooit als een lawaaiige afgod gezien), het luiden van kerkklokken (volgens synodes een paaps gebruik) en de begrafenisdiensten (een teken van bijgelovigheid).

Lees meer in > Hollandse calvinisten waren pragmatisch

Hoogtepunten Calvijnjaar

Calvijn. Foto RD

BELLEY - Calvijn was allesbehalve een extremist. Naar zijn opvatting moet de tucht zacht en evangelisch gehanteerd worden, betoogde dr. Douglas Kelly dinsdag in de eerste lezing tijdens de Colloque Biblique Francophone. De Franstalige conferentie in het Franse Belley, die deze week wordt gehouden, staat dit jaar in het teken van de Fransman ”Jean Calvin”.

Dr. Kelly, hoogleraar theologie in het Amerikaanse Charlotte (North Carolina), sprak dinsdag over ”Calvijn als herder”. Hij baseerde zich in zijn eerste lezing in het bijzonder op schriftelijke verslagen van het consistorie van Genève. Uit deze archieven -die vele banden beslaan- blijkt op indrukwekkende wijze welke opvatting Calvijn had over het pastoraat, aldus Kelly.

Naar de stellige overtuiging van Calvijn is het onmogelijk enkel door een goede gereformeerde prediking een kerkelijke gemeente in het gareel te houden. Dankzij die inzichten werd de prediking geflankeerd door intensief en zorgvuldig pastoraat. Voor de handhaving van de tucht werd een college

Op 10 juli is het 500 jaar geleden dat de kerkhervormer Johannes Calvijn in de Franse stad Noyon werd geboren. In Nederland vinden het hele jaar door congressen, tentoonstellingen en boekpresentaties plaats. Het Reformatorisch Dagblad zocht voor u enkele hoogtepunten op.

Calvijnweek
De Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam geeft volgende week het startsein voor het Calvijnjaar met een Nationale Calvijnweek. In de bibliotheek van de VU wordt maandag een tentoonstelling over Calvijn in Nederland geopend. Ook heeft dan de presentatie van twee Calvijnboeken plaats. Dinsdag bespreken minister Rouvoet en D66-politicus Van der Ham het calvinistische karakter van de Nederlandse politiek.

Debatavonden
Het Instituut voor Reformatieonderzoek uit Apeldoorn organiseert in samenwerking met het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad vier debatavonden, in Nijmegen, Rotterdam, Groningen en Enschede.

Protestantse Kerk
De Protestantse Theologische Universiteit houdt op 27 april in Kampen een studiedag over de beeldvorming rond Calvijn. Ook is er een publieksforum met „spraakmakende mensen uit de breedte van de kerk” over de vraag: Is de Protestantse Kerk in Nederland een kerk van Calvijn? Op verzoek van de Protestantse Kerk maakten de Kees Posthumus en Ferdinand Borger een theatervoorstelling over het leven en werk van de kerkhervormer.

Nationale herdenking
Hoogtepunt van het Calvijnjaar is de nationale herdenking op 30 mei in de Grote Kerk in Dordrecht. Daar zal onder anderen premier Balkenende spreken. In de koorgang van de kerk is van mei tot oktober een tentoonstelling te zien over leven, werk en invloed van Calvijn. Op 4 en 5 juni heeft in Dordrecht een internationaal Calvijncongres plaats.

Bron: Reformatorisch Dagblad

Dit kan u ook interesseren >„Beeld wrede Calvijn klopt niet”