De bescheiden expositie in een zaal op de eerste etage van het VU-gebouw – een kleine greep uit een collectie van een paar honderd Calvijndrukken – illustreert de opkomst van de calvinistische beweging in de Nederlandse contreien.
...
Calvijn schreef niet alleen voor geleerden, maar ook voor ‘gewone gelovigen’, zei August den Hollander, hoofdconservator van de VU-afdeling bijzondere collecties. Daarom schreef hij ook in het Frans en al gauw verschenen vertalingen van zijn Bijbelcommentaren en polemieken in het Engels. Zo niet in het Nederlands. ,,De Nederlandstalige Calvijnuitgaven verschenen opvallend genoeg relatief laat en beperkt in aantal. Op deInstitutie na zijn weinig van zijn werken vertaald in het Nederlands.’’...
In Een nieuwe tijd, een nieuwe kerk, een uitgave van Meinema, beschrijft Van Veen hoe de jonge calvinistische beweging vrijwel uit het niets kwam en in korte tijd een sterke identiteit wist te ontwikkelen. Dit succes is deels te danken aan de zwakte van anderen, zei ze bij de presentatie van haar boek. Luthersen eerbiedigden het wettige katholieke gezag, de dopers gingen aan hun eigen verdeeldheid ten onder en ,,de katholieken waren te nauw verbonden aan het Spaanse gezag om mee gestalte te kunnen geven aan het ideaal van een nieuwe vrije Republiek.’’
Calvinisten konden dat wel, hun lot was verbonden met de de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje. ,,Zij gaven aan de opstand een religieuze lading (…) God zelf bevrijdde de inwoners van de lage landen uit de duisternis van het pausdom, opdat aan de Noordzee het nieuwe Israël zou worden gebouwd.’’ De calvinistische beweging paste naadloos bij de opkomst van de stedelijke burgerij. Zelfbewuste burgers eisten hun plek op, ook in de jonge kerk. De calvinisten waren pragmatisch ingesteld. Ze stonden door hen verafschuwde rituelen toe die inmiddels tot het calvinistisch erfgoed behoren: het orgel in de kerk (ooit als een lawaaiige afgod gezien), het luiden van kerkklokken (volgens synodes een paaps gebruik) en de begrafenisdiensten (een teken van bijgelovigheid).
Lees meer in > Hollandse calvinisten waren pragmatisch
No comments:
Post a Comment