Waarom lopen kerken leeg?

Kerken: plekken waar mensen veranderen

Waarom lopen de kerken leeg en de sportscholen vol? wordt er afgevraagd op CIP Christelijk Informatie Platform Het lijkt een gekke tegenstelling, maar dat is het volgens Graham Tomlin helemaal niet. Hij merkt dat mensen in de kerk geestelijk uitgedaagd moeten worden om te groeien. Dat is de grootste opdracht voor kerken in deze tijd.

Niemand zal vandaag ontkennen dat de kerk faalt. Al groeit ze in andere delen van de wereld fenomenaal. De kerk faalt vooral, omdat mensen hun tijd beter kunnen besteden. Ze volgen liever een Pilatuscursus op een sportschool dan dat ze naar de kerk gaan. ..

Op veel mensen komt de kerk domweg saai over, irrelevant en niet noodzakelijk. En de hedendaagse cultuur biedt een scala aan effectievere en aantrekkelijker manieren om de zondagmorgen in te vullen, of spirituele verlichting te bieden. Waarom zou ik naar de kerk gaan wanneer ik ook de krant van zondag kan lezen, en innerlijke rust kan vinden door yoga?

Niet aantrekkelijk

De kerk lijkt gewoonweg niet zo’n heel aantrekkelijk product te etaleren. Ze biedt de mensen niet wat ze willen hebben. Nick Spencer, onderzoeker en schrijver bij het London Institute for Contemporary Christianity, interviewde mensen over hun houding tegenover de kerk. Hij concludeerde dat de kerk een onaantrekkelijke consumptiekeuze was. Zoals iemand zei: ‘De kerk zou moeten weerspiegelen wat wij willen. De kerk zou ons niet moeten voorschrijven of je wel of niet mag trouwen. Wij willen trouwen. We zijn consumenten van de kerk.’

Ik denk dat de kerk zich werkelijk zorgen zou moeten maken over het feit dat mensen haar niet meer noodzakelijk, interessant of relevant vinden. Er wordt vaak gezegd dat christenen er niet toe geroepen zijn relevant te zijn, maar trouw. Dat is waar, maar het is ook waar dat als ze trouw zijn, ze ook relevant zullen zijn. Natuurlijk is de kerk geroepen om ‘te doen wat ze altijd heeft gedaan’. Maar het probleem is dat we in de kerk veelal vergeten zijn wát we altijd gedaan hebben en waarom we hier zijn. We zijn grotendeels vergeten dat we er niet zijn om heel groot te worden, om de politiek te beïnvloeden, of om een instrument te zijn voor sociale verandering. We zijn hier om mensen en gemeenschappen in staat te stellen om hersteld te worden naar het beeld van God. En als we gaan leren wat dat betekent, dan is er in heel de wereld geen agenda relevanter, aantrekkelijker en interessanter dan deze.

Consumptiecultuur

Moet de kerk zich überhaupt iets aantrekken van de geest van de tijd? Hoe moet de kerk antwoorden op een consumptiecultuur? Toen in 1989 in Europa het ijzeren gordijn openging, sloeg het consumptiekapitalisme zijn vleugels uit naar het oosten. Critici zoals de Amerikaanse politiek econoom Francis Fukuyama kondigden het ‘einde van de geschiedenis’ aan. Fukuyama’s punt was natuurlijk niet dat er daarna geen historische gebeurtenissen meer zouden plaatsvinden. Hij bedoelde dat de ‘geschiedenis’ in de verlichte betekenis van het woord - Hegels en Marx’ geschiedenis van vooruitgang naar een betere samenleving - haar einde nu had bereikt. De westerse samenleving had haar uiteindelijke bestemming bereikt in die zin, dat er geen fundamentele interne tegenstrijdigheden waren, en dat alle grote vraagstukken definitief waren opgelost. In Fukuyama’s betoog leek alle weerstand tegen de vrije democratie en de daarbij horende kapitalistische consumptie-economieën te zijn verdwenen.

 - CIP