Het Lutheraans geloof is de oudste protestante denominatie.
De monnik Martin Luther plande nooit een nieuw geloof te beginnen, maar reageerde op de verwenselijke hebzucht van de Katholieke Kerk die de mensen wijs maakte dat zij door te betalen aflaten konden verkrijgen, welke hun vermindering van straf zou geven in een zogenaamd vagevuur of in de hel.
Zijn reactie omtrent de wegruiming van tijdelijke straf voor zonden, in 1517 deed de Rooms-Katholieke kerk steigeren wegens de verminderde inkomsten om aldus hun Vaticaanstad op te bouwen. Na strenge processen en reacties in de publieke opinie en duitse wereldse machten kwam het uiteindelijk tot een scheuring in de Katholieke Kerk.
Van de protesterenden die Luther wilden volgen zijn er nu wereldwijd ongeveer 66 miljoen. Maar ook bij de Lutheranen konden de meningsverschillen niet uitblijven. Andere protestantse denominaties zagen heet levenslicht onder een andere naam. er waren er echter ook die de naam van Luther in hun denominatie wensten te behouden. De verschillen van mening hebben over de decennia geleid tot de vorming van talrijke uitlopers.
Lutheranen noemen zich dikwijls "de lettersoepmensen" omdat zij zo vele klassen hebben, elk met hun eigen acroniemen.
De grootste huidige klasse is de Evangelische Lutheraanse Kerk in Amerika welke gevormd werd in 1988 uit een fusie van drie Lutheranen groepen – Lutheran Church in America, American Lutheran Church en Association of Evangelical Lutheran Churches – de ELCA heeft 4,6 miljoen leden en is volgens bepaalde bronnen het zevende-grootste godsdienstige lichaam in de Verenigde Staten van Amerika.
Het is in volledige kerkgenootschap met episcopalen en Verenigde Methodisten, wat betekent dat de drie denominaties geestelijken kunnen ruilen en communie aanbieden aan al de gelovigen van een van die denominaties.
Er bestaan tot een 60 tal andere Lutheraanse klassen in de Verenigde Staten. Tweede grootst zijn de Lutheraanse Kerk van de Missouri Synode met 2,4 miljoen leden en de Wisconsin Evangelische Lutheraanse Synode met 390.000 leden. Zowel LCMS en WELS zijn conservatiever in hun geloof over homosexualiteit dan de ELCA en stellen ook geen vrouwen aan.
Een nieuwere denominatie is de 7 jaren-oude Lutheranen Congregatie in de Missie voor Christus.
Niet enkel de vrouwenkwestie speelde parten in het geloof van de Lutheranen. Zoals in nog andere protestantse kerken is het onderwerp van de holebi's een hekel punt.
Ten minste drie Lutheraanse groepen in oost-centraal Illinois hakken de banden met de Evangelische Lutheraanse Kerk in Amerika door wegens haar beslissing om actieve homoseksuelen aan te stellen. Voor vele Lutheranen is dit een maat te ver. De verzetters tegen de beslissing homoseksuële dominees toe te laten, vormen een nieuwe klasse, de Noord-Amerikaanse Lutheraans Kerk of North American Lutheran Church.
Jeffray Greene die de grondwet voor zowel LCMC en NALC hielp schrijven vindt het een heel vreemde ervaring en voelt nu zelfs meer verwantschap met de katholieken en sommige Baptisten.
Hij zei dat LCMC gevormd werd om onafhankelijk te zijn, met alles door individuele groepen vast gesteld en met de neiging om grotere kerken aan te trekken; terwijl de NALC hierarchal zou zijn, met een bisschop.
NALC is door de Coalitie voor Vernieuwing (KERN) in Ohio gevormd geworden. Dominees van de Rantoul, Flatville en Koninklijke kerken die de eerste stemmen hadden genomen om het ELCA plan te verlaten zijn dan nu toegetreden tot de nieuwe Lutheraanse kerk.
